Rủi ro khi dùng hóa đơn khống – Cảnh báo nghiêm trọng dành cho doanh nghiệp
Việc sử dụng hóa đơn giả mạo có thể dẫn đến nhiều rủi do khi dùng hóa đơn khống, từ bị xử phạt hành chính, truy thu thuế cho đến ảnh hưởng uy tín doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần nắm rõ các rủi do khi dùng hóa đơn khống để chủ động phòng tránh và đảm bảo hoạt động kinh doanh bền vững.
Trong quá trình vận hành doanh nghiệp, việc rủi do khi dùng hóa đơn khống và hạch toán chi phí là yếu tố quan trọng để xác định kết quả kinh doanh và nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, không ít doanh nghiệp đã lựa chọn sử dụng hóa đơn khống để tăng chi phí đầu vào, giảm thuế phải nộp. Đây là hành vi vi phạm pháp luật và tiềm ẩn rất nhiều rủi ro nghiêm trọng về tài chính, hành chính và cả hình sự. Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây. Vậy rủi do khi dùng hóa đơn khống có hệ lụy như thế nào?
Hóa đơn khống là gì? Rủi do khi dùng hóa đơn khống ra sao?
Theo quy định tại Điều 203 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), hóa đơn khống là hóa đơn lập không có hàng hóa, dịch vụ thực tế đi kèm. Hiểu đơn giản:
Không có giao dịch thật, nhưng vẫn lập hóa đơn để kê khai thuế, hạch toán chi phí.
Hoặc lập hóa đơn có giá trị cao hơn thực tế để tăng chi phí, trốn thuế.
Ví dụ: Một công ty ký hợp đồng giả với bên cung cấp, không có giao hàng hoặc dịch vụ thật nhưng vẫn nhận hóa đơn VAT để đưa vào chi phí đầu vào → đây chính là hóa đơn khống.
Mục đích doanh nghiệp dùng hóa đơn khống và rủi do khi dùng hóa đơn khống
Doanh nghiệp sử dụng hóa đơn khống thường nhằm các mục đích:
Hợp thức hóa các khoản chi không có chứng từ (tiếp khách, hoa hồng, lương thưởng…).
Tăng chi phí đầu vào → giảm lợi nhuận chịu thuế → giảm thuế TNDN.
Khấu trừ thuế GTGT đầu vào không hợp pháp.
Rút tiền mặt từ công ty bằng cách chi khống qua nhà cung cấp.
Tuy nhiên, đây là giải pháp rủi ro, tiềm ẩn hậu quả nghiêm trọng nếu bị cơ quan thuế phát hiện.
Các rủi ro khi dùng hóa đơn khống
⚠️ 1. Bị truy thu thuế và phạt hành chính
Nếu cơ quan thuế phát hiện doanh nghiệp sử dụng hóa đơn khống, sẽ:
Loại toàn bộ chi phí liên quan → tăng lợi nhuận → tăng thuế phải nộp.
Truy thu thuế GTGT đã khấu trừ sai.
Áp dụng các mức phạt từ 20% đến 100% số tiền trốn thuế, cộng thêm tiền chậm nộp.
Ví dụ: Một hóa đơn khống 100 triệu đồng, GTGT 10 triệu → doanh nghiệp có thể bị truy thu 10 triệu + phạt 2–10 triệu + lãi chậm nộp.
⚠️ 2. Bị khởi tố hình sự
Hành vi mua bán, sử dụng hóa đơn khống có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 203 Bộ luật Hình sự 2015:
Mức phạt tiền lên đến 1 – 3 tỷ đồng.
Phạt tù từ 1 – 5 năm đối với người đại diện pháp luật, giám đốc, kế toán trưởng nếu có hành vi tổ chức mua bán hóa đơn trái phép.
⚠️ 3. Mất uy tín doanh nghiệp
Doanh nghiệp bị phát hiện sử dụng hóa đơn khống sẽ:
Bị đưa vào danh sách rủi ro cao về thuế, bị kiểm tra thường xuyên.
Mất uy tín với đối tác, ngân hàng, kiểm toán.
Khó tiếp cận vốn vay, nhận đầu tư hoặc hợp tác dài hạn.
⚠️ 4. Gây áp lực cho bộ phận kế toán – tài chính
Khi sử dụng hóa đơn khống, kế toán phải:
Ghi sổ sai → làm lệch báo cáo tài chính.
Làm giả chứng từ đi kèm để “hợp thức hóa” chi phí.
Lo lắng khi bị kiểm tra đột xuất, ảnh hưởng đến tinh thần và hiệu quả công việc.
Những hình thức hóa đơn khống thường gặp
| Hình thức | Mô tả |
|---|---|
| ✅ Không có giao dịch nhưng vẫn lập hóa đơn | Không mua – bán thật nhưng vẫn xuất hóa đơn để lấy chi phí. |
| ✅ Ghi khống giá trị hàng hóa cao hơn thực tế | Ví dụ: mua hàng 10 triệu nhưng xuất hóa đơn 30 triệu. |
| ✅ Giao dịch nội bộ – không phát sinh chi phí nhưng vẫn lập hóa đơn | Tự tạo hóa đơn giữa các công ty có liên quan để tăng chi phí. |
Dấu hiệu nhận biết hóa đơn khống và rủi do khi dùng hóa đơn khống
Hóa đơn từ doanh nghiệp “ma”, không có hoạt động thật.
Hóa đơn có nội dung không liên quan đến ngành nghề kinh doanh.
Hóa đơn có giá trị bất thường, không có chứng từ đi kèm (hợp đồng, biên bản…).
Hóa đơn từ nhà cung cấp đã ngừng hoạt động, bỏ trốn khỏi địa chỉ đăng ký.
👉 Bạn có thể kiểm tra tình trạng nhà cung cấp tại:
https://tracuunnt.gdt.gov.vn
Cách tránh rủi ro khi hạch toán chi phí
✅ 1. Chỉ sử dụng hóa đơn hợp lệ từ đơn vị có pháp nhân rõ ràng
Doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh, mã số thuế hoạt động.
Hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế, tra cứu được.
✅ 2. Có đầy đủ chứng từ kèm theo
Hợp đồng mua bán, báo giá, biên bản nghiệm thu, phiếu chi, chuyển khoản ngân hàng.
✅ 3. Nhờ chuyên viên hoặc dịch vụ kế toán uy tín kiểm tra hóa đơn
Tránh hạch toán nhầm hóa đơn không đủ điều kiện.
Giúp doanh nghiệp xử lý đúng luật, tối ưu thuế hợp pháp.
Giải pháp thay thế an toàn: Bổ sung hóa đơn đầu vào hợp pháp
Nếu doanh nghiệp có phát sinh chi phí thực tế nhưng thiếu chứng từ, có thể:
Tìm đối tác cung cấp hàng hóa/dịch vụ thật, phù hợp ngành nghề.
Ký hợp đồng, thanh toán qua ngân hàng.
Nhận hóa đơn điện tử hợp lệ, có chứng từ đầy đủ → hợp thức hóa đúng quy định.
❗ Tuyệt đối không “mua” hóa đơn khống từ các đối tượng không rõ nguồn gốc.
Kết luận về rủi do khi dùng hóa đơn khống
Rủi ro khi dùng hóa đơn khống là vô cùng nghiêm trọng – không chỉ bị truy thu và phạt tiền, mà còn có thể dẫn đến trách nhiệm hình sự và ảnh hưởng lâu dài đến uy tín doanh nghiệp. Do đó, việc chủ động xây dựng hệ thống kế toán minh bạch, sử dụng hóa đơn hợp lệ, đầy đủ chứng từ là lựa chọn an toàn và bền vững.
✅ Gợi ý hành động: Nếu bạn đang nghi ngờ hóa đơn mình đang sử dụng có hợp lệ hay không, hoặc muốn bổ sung chi phí hợp pháp – hãy tìm đến đơn vị tư vấn kế toán – thuế uy tín để được kiểm tra và hỗ trợ đúng luật.
Đọc thêm: Hỗ trợ xuất hóa đơn toàn quốc
